Zło i Dobro

Kołakowski pisze o prawie naturalnym czyli w swojej istocie o uniwersalnym poczuciu dobra i zła. Pisze, że w najgłębszym sensie po wyeliminowaniu naleciałości kultury, u wszystkich ludzi można odnaleźć to podstawowe poczucie dobra i zła. Oczywiście dotyczy to podstawowych i uniwersalnych wartości a nie jakiegoś łamania kulturowych czy religijnych nakazów czy zakazów. Dobrem oczywiście jest miłość, współczucie, pomoc, bezinteresowność - cechy, które ludzkie mają ale, których poza ludźmi w świecie się nie spotyka. Boska cząstka w człowieku? 

Kłopoty zaczynają się z bardziej ziemskimi cechami ludzkiego charakteru. Chciwość, lenistwo, zazdrość, ciekawość nie są uważane za dobro a wręcz za grzechy. Jednak to w dużej mierze w oparciu o nie powstała cywilizacja, dzięki której ludzie mają pożywienie, medycynę, wygodne domy, szkoły, wakacje itp. Jak te cechy ocenić. Może jednak trzeba całkowicie oddzielić sprawy ziemskie od ostatecznych. 
A co jest bezwzględnym złem? 
O złu prawdziwym możemy mówić chyba jedynie tylko w odniesieniu do myśli i czynów ludzi. Czy śmierć tysięcy ludzi w trzęsieniu ziemi jest złem? Jest to bezduszny fakt - zdarzenie losowe całkowicie zgodne z prawami fizyki rządzącymi tym światem. Nie ma w katastrofach, chorobach itp. jakiegoś moralnego zła - są to nieuchronne wyniki działania praw tego świata. Choć nasuwa się pytanie czy brak np. zarazka trądu spowodowałby jakąś niepełność świata? A może jednak świat jest zły? Chrześcijaństwo głosi, że "zło" przyrody jest następstwem zła moralnego pierwszych ludzi, że ludzie przez swoje nieposłuszeństwo zepsuli przyrodę. Jednak nie sposób sobie wyobrazić jak miałby wyglądać świat materialny oparty o inne zasady niż dynamiczna równowaga sprzecznych interesów - jak to jest obecnie i co owocuje "złem" w przyrodzie. W człowieku może być dobro nie z tego świata, ale czy może być zło nie z tego świata? Człowiek może być bezinteresownie dobry, czy również bezinteresownie zły? Historia ludzkości pewnie mówi, że tak - nieskończone okrucieństwa jakie zna historia, których w przyrodzie nie ma, to by potwierdzały. Czy jednak te wszystkie okrucieństwa jest to coś ponad zabijanie dla samego zabijania jakie można zobaczyć niekiedy u drapieżników, czy jednak jest to coś ponad to - zło nie z tego świata. W pierwszym przypadku byłoby to po prostu zanurzenie się człowieka w swoją zwierzęcość a w drugim prawdziwe oddanie metafizycznemu złu. Leibnitz twierdzi, że świat (reguły nim rządzące) jest najlepszym jaki jest możliwy do stworzenia i że tylko w takim świecie możliwe jest zaistnienie dobra w opozycji do zła i przypadkowości przyrody. Św Augustyn a także mistycy, że zło jest nicością że prawdzie jest tylko dobro - Bóg, zło natomiast jest tylko brakiem tego dobra.

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Źródła wiedzy i prawdy

  To czy coś jest rzeczywiste i prawdziwe jest określne przez współczesną naukę na zasadzie obserwacji faktów i ich powtarzalności w różnym czasie i miejscu, czy trafności przewidywania w odniesieniu do teorii. Zrozumienie jak działa wszechświat, od poziomu pól kwantowych, atomów, chemii, biologii po galaktyki, supernowe, najodleglejsze kwazary i czarne dziury to naprawdę niesamowite osiągnięcie ludzkości, prawdziwy cud. I choć jest jeszcze masę niewiadomych, ludzkość z grubsza rozumie jak widzialny wszechświat działa.  No właśnie, rozumie jak działa. Nauka nie nada jednak sensu jego istnieniu ani nie powie skąd się wziął. A ludzie, w tym naukowcy popychający tą naukę do przodu, miewają przeczucie, że samo istnienie wszechświata, istnienie życia i ludzkiej świadomości nie wyjaśnia się samo przez się, że pytanie czemu w ogóle cokolwiek istnieje nie daje się łatwo zbyć. Przeczucie, że musi być coś jeszcze, jakieś źródło, jakieś wyjaśnienie tego wszystkiego. Czy samo istnien...
Czytaj więcej

Obrazy Boga

Bóg starotestamentowy czy w ogóle świata starożytnego - bardzo ludzki w swoich cechach - surowy, ale i sprawiedliwy. Ojciec żądający ofiar i posłuszeństwa w zamian za opiekę. Opiekę w bardzo realnej formie np. w pokonaniu wroga. Bóg chrześcijański - Jezus, Duch święty - Bóg miłości, współczucia, litości, Bóg bez przemocy, ale dalej Bóg osobowy. Dalej jest to osoba tyle, że ucieleśniająca najczystsze cechy ludzkiej dobroci. Świat jest stworzony przez Boga i jest dobry, całe zło na nim jest wynikiem grzechu ludzi. Bóg w religiach wschodu a także i innych religii opisywany przez wielu mistyków - nie dająca się pojąć ludzkim rozumem jaźń (wszak rozum jest wytworem tego świata i do jego poznawania jest przewidziany a nie do poznawania spraw nie z tego świata) - przenikająca wszystko, mądrość, miłość, błogość. Niektórzy mistycy jak mistrz Eckhart mówili, że Bóg osobowy jest jednym z przejawów tej właśnie niewysłowionej boskości, która jest ostateczną naturą Boga. Próbowali w ten sposób łączy...
Czytaj więcej